Sıfatlar – Прилагательные

Bugünkü dersimizde Rusça sıfatların cümledeki yerini ve kullanışlarını öğreneceğiz. Sıfatlar, ‘како́й?’ [kakóy] (nasıl?) sorusuna cevap vererek genellikle isimlerin özelliklerini açıklar. Rusça’daki sıfatlar, tam ve kısa olabilir. Sıfatlar konusuna tam sıfatlarla başlıyoruz. En çok kullanılan Rusça sıftlar arasında şunları sıralayabiliriz:

большо́й [balşóy] – ма́ленький [málinkiy]
хоро́ший [haróşıy] – плохо́й [plahóy]
но́вый [nóvıy] – ста́рый [stárıy]
молодо́й [maladóy] – пожило́й [pajılóy]
дорого́й [daragóy] – деше́вый [dişóvıy]

Tam sıfatlar, Rusça’da Türkçe’deki gibi isimlerin önünde yer alırlar:

большо́й город – büyük şehir
маленький принц – küçük prens

Rusça Sıfatları, Türkçe’deki Sıfatlara göre daha zor, çünkü isimler gibi cins ve sayısın göre değişir. Bu değişimler tamamen arkasındaki isme bağlıdır. Böylece sıfatlar, isimlerle tam uyum içinde kullanılır. Sıfatlar, genellikle cinsine göre farklı ekleri alır. Aşağıdaki tabloda cins ve sayısına göre Rusça’daki sıfatların eklerini bulabilirsiniz:

Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
Какой?	Какая?	Какое?	Какие?
-ый, -ий, -ой	-ая, -яя	-ое, -ее	-ые, -ие
-ый – sert ünsüzlerden sonra kullanılır: ‘но́вый’ -ий – yumuşak ünsüzlerden sonra: ‘‘си́ний’ -ой – son hece vurgulu olduğunda kullanılır: ‘большо́й’	-ая – sert ünsüzlerden sonra kullanılır: ‘но́вая’ -яя – yumuşak ünsüzlerden sonra: ‘си́няя’	-ое – sert ünsüzlerden sonra kullanılır: ‘но́вое’ -ее – yumuşak ünsüzlerden sonra: ‘си́нее’	-ые – sert ünsüzlerden sonra kullanılır: ‘но́вые’ -ие – yumuşak ünsüzlerden sonra: ‘‘си́ние’

Bütün sözlüklerde Rusça sıfatları, Eril Cinste gösterilir, çünkü Rusça’da Eril cinsin Tekili, gramer açısından sıfır model olarak kabul edilir. Herhangi bir sıfat seçtikten sonra onu hangi isimle kullanacaksınız diye belirlemeniz gerekir. Sonra da belirlediğiniz isme göre sıfatı da değiştirmeniz lazım olacaktır.

Örneğin, ‘büyük’ anlamına gelen ‘большой’ sıfatını, ‘отель’, ‘страна’ve ‘метро’ kelimeleri ile beraber kullanmanız gerekiyorsa, önce isimlerin cinsine bakın. Eril cinsteki ‘отель’ kelimesinin önüne‘большой’ sıfatı, dişil cinste olan ‘страна’nın önüne ‘большая’ dişil cins sıfatı ve nötr cinsteki ‘метро’ kelimesi için de ‘большое’ sıfatı kullanılır:

большой отель - büyük otel 

большая страна - büyük ülke 

большое метро - büyük metro 

Şimdi de sıra, sıfatlarla ilgili üç gramer modeline geldi. Bu üç modelle farklı cümleleri kurabilirsiniz.

I. Какой это…? / Какая это…? / Какое это…? / Какие это…?

Soru sormak için soru kelimelerini cümlenin başına getirip bağlı olduğu ismin cins ve syısına göre değiştirmeniz gerekli olacaktır.

1.
- Какой это город? – Bu nasıl bir şehir?
- Это старый и маленький город. – Bu eski ve küçük bir şehir.

2.
- Какая это гостиница? – Bu nasıl bir otel?
- Это большая хорошая гостиница. – Bu büyük ve güzel bir otel.
- Это дорогая гостиница? – Bu pahalı bir otel mi?
- Нет, это дешевая гостиница. – Hayır, bu ucuz bir otel.

3.
- Какое это кафе? – Bu nasıl bir kafe?
- Это чистое и уютное кафе. – Bu temiz ve rahat bir kafe.
- Оно старое или новое? – Eski mi yeni mi?
- Кафе старое, но очень неплохое. – Kafe eski ama fena değil.

4.
- Какие это номера? – Bu nasıl (ne tür) odalar?
- Это очень дорогие номера. – Bu çok pahalı odalar.

II. Какого цвета…?

Bir şeyin rengini öğrenmek için cümlenin başına ‘Како́го цве́та’[kakóva tsvéta] sorusunu getirdikten sonra herhangi bir isim kullanabilirsiniz. Soru şekli hiç değişmiyor.

1.
- Какого цвета ваш чемодан? – Bavulunuz ne renk?
- Он черный. – O siyah (eril).

2.
- Какого цвета ваша машина? – Arabanız ne renk?
- Она синяя. – O mavi (dişil).

3.
- Какого цвета ваше пальто? – Paltonuz ne renk?
- Оно красное – O kırmızı.

Lütfen, aşağıdaki renkleri ezberleyin:

белый [bélıy] – beyaz
чёрный [çyórnıy] – siyah
красный [krásnıy] – kırmızı
зелёный [zilyónıy] – yeşil
синий [síniy] – mavi
желтый [jóltıy] – sarı
коричневый [karíçnivıy] – kahve rengi
серый [sérıy] – gri

III. Какой (же)…! / Какая (же)…! / Какое (же)…! / Какие (же)…!

Eğer bir şeye hayranlık veya pişmanlık duygularınızı belirtmek istiyorsanız cümlenin başına sonraki ismin cins ve sayısına göre değişen ‘какой’ [kakóy] kelimesini sonra da sıfatla ismi getirmeniz lazım. Buradaki ‘какой’ kelimesi soru özelliğini kaybeder. Duygularınızı daha sıkı bir şekilde belirtmek istiyorsanız ‘же’ [je] edatını kullanabilirsiniz.

1.
- Какой большой отель! – Ne büyük otel!
- Какой удобный номер! – Ne rahat oda!
- Какой же сильный ветер! – Ne şiddetli rüzgar!

2.
- Какая маленькая улица! – Ne küçük sokak!
- Какая хорошая погода! – Ne güzel hava!

3.
- Какое уютное кафе! – Ne rahat kafe!
- Какое вкусное мороженое! – Ne güzel dondurma!

-Rusya'nın Sesi